Annette Poulard

In 1872 werd, na een periode van vijftig jaar, de gevangenisinrichting op de Mont Saint-Michel gesloten. Voor de toenmalige regering moest de abdij en het voormalige klooster in haar oude glorie worden hersteld.

Edouard Corroyer, de hoofdarchitect voor historische monumenten kreeg de opdracht een studie te maken van de bestaande situatie en de abdij te herstellen. Het ging daarbij om een aanzienlijke onderneming omdat in de jaren daarvoor veel was afgebroken om er cellen voor in de plaats te stellen.

De geschreven studie van Edouard Corroyer

Om het monument te bestuderen, een ontwikkelingsplan op te stellen en later de bouw te begeleiden, waren veelvuldige reizen en langere verblijven op de berg noodzakelijk. Tijdens zijn bezoeken en verblijf werd hij steeds vergezeld door zijn vrouw, zijn dochter en hun huisbediende Annette Boutiaut.

Anne Boutiaut, ze werd Annette genoemd, werd op 16 april 1851 in Nevers geboren. Haar vader Claude werkte in zijn tuinen en kweekte groenten en kruiden. Moeder verkocht de opbrengst van het land op de markt in Saint-Arigle.

Annette trad als laag geschoolde tiener in dienst van de familie Corroyer.

De jonge Annette

Haar ontmoeting met Normandië maakte diepe indruk op haar. De zee, de overtocht naar de Mont Saint-Michel bij laag water, de koude en het vocht en de aard van de Normandische bevolking veroorzaakten bij haar een cultuurschok. Onder de indruk van de monumentale abdij kreeg zij het gevoel zich hiervoor in te moeten zetten. Hier lag haar toekomst.

Belangrijker nog, tijdens een van de overtochten, die altijd met paard en wagen werden uitgevoerd, ontmoette ze Victor Poulard, de toen 21-jarige oudste zoon van een lokale bakker die wat bijverdiende als koetsier.

Per paard en wagen naar de berg

De voerman met zijn paard en kar die zijn vier reizigers tot aan de voet van de Mont Saint-Michel bracht, kon zich op dat moment niet voorstellen dat hij, samen met zijn passagiers een ongelooflijke en beslissende rol in de geschiedenis van de berg zou gaan spelen.

De namen, functies, opleidingen en achtergrond van het gezelschap op de boerenkar waren totaal verschillend. Toch zou deze mix van diverse personages de vergeten en ingeslapen Mont Saint-Michel tot in alle hoeken van de wereld bekend maken.

De Corroyers waren vriendelijke mensen. Edouard raakte verliefd op, wat hij “Mijn Saint-Michel” noemde. Na een aantal reizen besloot hij zich voorgoed op de rots te vestigen. Hij bestudeerde de abdij in al haar facetten. Het klooster was onherstelbaar beschadigd gedurende de jaren dat de gedetineerden daar verbleven. De oorspronkelijke architectuur was aangetast. Muurschilderingen waren beschadigd of verdwenen en er waren jaren achterstallig onderhoud.

Een schets van Corroyer met zijn visie van

de nieuwe Mont Saint-Michel

De avonturiers besloten zich permanent te vestigen op de rots. Annette, zich bewust van haar onderwijsachterstand krijgt lessen van Corroyer in spelling en wiskunde.

De romance tussen Annette en Victor Poulard werd welwillend aangezien en gestimuleerd.

De Mont Saint-Michel was op dat moment nog geen trekplaats voor toeristen of pelgrims. De enige mensen die er zich soms vertoonden waren wat garnalenvissers.

Maar Corroyer nodigde vaak vrienden en collega’s uit om hem te adviseren en te helpen bij zijn project. Zij kwamen, en nooit alleen. De magische en gekke plaats bleek een grote aantrekkingskracht te hebben op de Bon-Ton van Parijs. Maar ook archeologen, kunstenaars en de eerste pelgrims begonnen zich te melden.

Als snel liepen er tientallen mensen over de rots.

Inmiddels was het jonge stel op 14 januari 1873 getrouwd in de kerk van Saint-Philippe-du-Roule in Parijs. Edward Corroyer was daarbij getuige. In overleg met Corroyer namen Annette en Victor een oude cipierswoning in gebruik en richtten dit huis in als restaurant en hotel. Zij doopten hun bedrijf “Hostellerie de la Tête d’Or” zoals het tot op de dag vandaag nog heet. De zaak begon te bloeien en de keuken van Annette begon al snel faam te maken in heel Frankrijk.

Maar de broer van Victor stikte van jaloezie. Via een onderhandse constructie wist hij een aantal huizen op de Mont Saint-Michel te kopen en hij zette een onteigeningsprocedure in gang.

Het eerste huis van de Poulards,

het begin van een enorme onderneming

Opnieuw werd Corroyer de reddende engel. Via zijn relaties wist hij een deel van het bezit van de broer van Victor terug te kopen en gaf de Tête d’Or in bruikleen aan Annette en Victor.

Al snel bleek dat Annette haar uren studie niet voor niets had gedaan. Ze bleek veel intelligenter dan haar afkomst deed vermoeden.

Furieus begon ze aan wat haar levenswerk zou worden. Al snel was het geld, nodig om Corroyer terug te betalen verdient en ze kocht nog een aantal huizen aan de voet van de rots welke werden ingericht als gastenverblijven. Van deze slaapgelegenheden werd dankbaar gebruik gemaakt door de bezoekers van de berg.

Het beroemde uithangbord

vlak voor de Koningspoort

Maar Annette Poulard deed meer. In haar restaurant stond een enorme open haard. De bezoekers konden zich daar warmen en bijkomen van de emoties. Bang en koud na het oversteken van de baai vol onbekende gevaren.

De eerste die zij ontmoetten was de vrolijke gastvrouw met haar open gezicht en voor iedereen een vriendelijk woord.

Maar belangrijker nog, een eerste snelle hap. Boven haar groot open haardvuur stond altijd haar, later wereldberoemd geworden omelet. Het diner kwam later wel.

De ommelet die haar wereldfaam bracht

In de Parijse kranten werden geschreven: “Je kunt niet naar de Mont Saint-Michel zonder kennis te maken met de omeletten, de “Mère Poulard” Al snel kwamen anonieme mensen, later gevolgd door beroemde gasten, prinsen, koningen, diplomaten en geleerden om zich te verdringen rond de open haard van Annette.

Dat zij zich door al die beroemdheden niet van de wijs liet brengen blijkt uit het verhaal van de koning van België. Leopold II stond er op om op het terras zijn omelet te verorberen. Hij kon volgens eigen zeggen niet tegen de drukte binnen. Annette Poulard weigerde hem te bedienen. Net als elke andere gast kon hij plaats nemen in de eetzaal.

Foto's van beroemde gasten aan de muur.

La Mère Poulard bleek een zeldzame neus te hebben voor zakendoen. Haar bijnaam La Mère werd door haar met de nodige voorzichtigheid uitgebuit. Regelmatig kwam het voor dat zij werken van kunstenaars (aquarellen en pastels) als betaling accepteerde. Dit groeide later uit tot een schat aan kunst.

Vanwege het feit dat ze bijna geen personeel in dienst had, bracht zij haar gasten zelf naar de kamers. Het was onvermijdelijk dat eters dan snel het restaurant verlieten zonder te betalen.

Als zij hier op werd aangesproken, haalde zij haar schouders op. Het zou wel goed komen. “Ja ik verlies hier geld door, soms wel 2.000 Franc per jaar.”

“Maar het komt ook vaak voor dat het achteraf goede mensen blijken te zijn. Zij denken terug aan een mooie dag op de Mont Saint-Michel, krijgen spijt en sturen me later alsnog een cheque en hun vrienden.

Daardoor is mijn zaak groot geworden”.

En groot en bekend is het bedrijf Mère Poulard intussen geworden. Naast haar omeletten zijn er tal van andere producten met haar naam ontwikkeld. De blikken met koekjes met daarop haar beeltenis gaan de hele wereld over.

De beroemde koekblikjes van La Mère Poulard

In 1920 trok zij zich terug uit het openbare leven en samen met haar man bouwde zij een leuke woning op de rots. Toen zij in 1923 haar gouden bruiloft vierde waren er duizenden bezoekers om dit samen met haar te vieren.

Annette overleed op 7 mei 1931 en is begraven op het kleine kerkhof van de Mont Saint-Michel waar ze naast haar man ter aarde werd besteld.

Haar naam zal voor eeuwig verbonden blijven aan de beroemde abdij en garant staan voor gastvrijheid.

De niet te missen historische winkel.