Abbé Pierre

Honderd jaar geleden, op 5 augustus 1912, werd in Lyon de kleine Henri Antoine Grouès geboren.  Hij was de vijfde uit een gezin van acht. Henri groeide op in een welvarend en vroom katholiek gezin. Vanaf 1918 was leerling op de lagere en middelbare school bij de Jezuïeten in Lyon.

Henri bleek een snel en intelligent mannetje te zijn dat zich aangetrokken voelde tot zijn zwakkere schoolkameraadjes en het steevast voor hen opnam. Vanaf datzelfde moment nam hij zich voor om een religieus leven te gaan leiden.

In 1930 meldde hij zich bij de Paters Kapucijnen en ging het klein seminarie volgen onder de aangenomen naam Broeder Philippe. In 1931 nam hij een stap die hem niet in dank werd afgenomen door zijn familie. Hij zag af van zijn deel in de familie erfenis en wat hij bezit verdeelt hij onder verschillende charitatieve doelen.

Hier ontmoet hij ook voor de eerste keer Pater Henri de Lubac. Deze is professor in de theologie en zal later kardinaal worden.

In 1938 werd Henri tot priester gewijd. Een lang leven was hem als Kapucijner monnik niet beschoren.  Een jaar later verliet hij om gezondheidsredenen de strenge en veeleisende orde en werd seculier priester. Hij wordt kapelaan in de Saint Joseph Basiliek in Grenoble.

In 1939 wordt hij gemobiliseerd als officier en gelegerd in de Alpen en de Elzas. Opnieuw speelt zijn gezondheid op en, als lijder aan pleuritis verlaat hij in 1940 het leger.

Hij komt terecht in het ziekenhuis van La Mure waar hij naast zijn herstel, optreedt als aalmoezenier.

Na zijn genezing wordt hij kapelaan in het openbare weeshuis van La-Cȏte-Saint-André.

In juni 1942 keert hij terug naar Grenoble en wordt hij benoemd tot pastoor in de kathedraal die hij drie jaar eerder als kapelaan verliet.

In diezelfde periode vond de arrestatie van joden plaats die bijeengedreven werden door de Franse Politie in het Vélodrome d’Hiver in Parijs.

Een dag later neemt Abbé Pierre joden op in zijn kerk en begint workshops te organiseren waarbij valse identiteitspapieren worden gemaakt.

Vanaf dat moment laat hij joden en verzetsstrijders onderduiken en zette hij vluchtroutes op. In die periode krijgt hij zijn bijnaam Abbé Pierre, “de pastoor van Steen”. In juni 1942 hielp hij, samen met een kompaan uit het verzet, de verlamde jongste broer van De Gaulle met zijn vrouw de grens met Zwitserland over.

Hij ontmoet opnieuw Pater de Lubac die hem een vertrouwenspersoon aanbeveelt die in staat is geheimen te bewaren en een spiritueel leven leidt. Hij wordt voorgesteld aan Lucie Coutaz.

Deze wil bedenktijd, maar lang zal dat niet duren. Twee dagen later stemt ze er in toe, de assistent van Abbé Pierre te worden. Dit is het begin van een samenwerking die 39 jaar zal duren.

Enige maanden later gaat hij ondergronds. Hij neemt deel aan het verzet en start verzetsgroepen op die vanuit Chartreuse naar de streek van Vercors trekken en daar deel gaan uitmaken van de “Armée de Vercors”.

In 1943 wordt hij gearresteerd, hij gaat meteen in hongerstaking en ontsnapt na enige dagen. Hij wordt enige maanden later opnieuw gearresteerd, ontsnapt opnieuw en vlucht naar Noord Afrika waar hij dienst deed als aalmoezenier bij de Vrije Franse Marine. Hier maakt hij kennis met Generaal de Gaulle.

Na de beëindiging van de oorlog keert hij terug naar Frankrijk en wordt directeur van het Zeemanshuis in Parijs.

Van 1945 tot 1951 was hij lid van het Franse parlement. Hoewel Abbé Pierre het grootste deel van zijn vermogen had weggegeven was er nog een aanzienlijk bedrag over. Dit investeerde hij in de huisvesting van slachtoffers van de woningnood in Parijs. In die tijd wordt hij voorzitter van de World Federalist Movement.

In de jaren hier opvolgend heeft Anne Pierre gesprekken met vooraanstaande wetenschappers en politici, waaronder Teilhard de Chardin, de filosoof Berdlaëff en Albert Einstein.

Samen met André Philippe dient hij een wetsvoorstel in om gewetensbezwaarden te erkennen.

Ook start hij met het (vaak illegaal) bouwen van noodwoningen voor dakloze gezinnen. Hij neemt een dakloze man op in zijn eigen huis en dat markeert het begin van de eerste Emmaus Internationale Jeugdherberg in Neuilly-Plaisance. Hier wordt de latere Emmaus stichting geboren. Al snel volgens meerdere Emmaus stichtingen.

In 1954 doet hij zijn oproep “Om goed te doen” in Parijs en in de provincies. Tijdens de bijzonder koude winter van 1954 vraagt Abbé Pierre het parlement om 1 miljard francs. Dit wordt in eerste3 instantie geweigerd. Maar door zijn niet aflatende aandrang neemt het parlement unaniem het besluit 10 miljard francs vrij te maken voor de onmiddellijke bouw van 12.000 noodwoningen voor de armsten door heel Frankrijk.

Vanaf dat moment zet Abbé Pierre zich volledig in en wijdt zijn leven aan hulp en opvang van daklozen. De organisatie breidt zich wereldwijd uit en in tal van landen worden stichtingen naar het voorbeeld van Abbé Pierre opgezet. Om zijn ideeën kracht bij te zetten, reist hij de halve wereld af.

In 1963 gaat hij naar Argentinië. Het schip waarop hij over de Rio de la Plata reist, de “Ciudad de Asunción” vergaat en Abbé Pierre wordt aanvankelijk dood verklaard.

Als duidelijk wordt dat hij nog in leven is, roepen Emmausgroepen van over de hele wereld op om een internationaal verband tussen de groepen in het leven te roepen. Abbé Pierre besluit tot een eerste wereldvergadering.

Vanaf dat moment laat Abbé Pierre niets na om erkenning te krijgen voor zijn internationale beweging. Hij schrijft een toneelstuk dat in eerste instantie in Parijs wordt opgevoerd, later in heel Frankrijk.

Hij richt de stichting op die zijn naam draagt voor huisvesting voor minder bedeelden. Ook kaart hij bij het Internationaal Monetair Fonds het probleem van de internationale schulden aan.

In 2001 wordt hij door president Jacques Chirac onderscheiden tot Grootofficier van het Légion d’Honneur. Chirac spreekt de woorden:

“Deze prestigieuze onderscheiding, die hoogste die in Frankrijk kan worden gegeven, bekroond uw gevecht tegen uitsluiting, ellende en onrechtvaardigheid. Dit beloond een bijzondere man, een boegbeeld, die zijn leven heeft gewijd aan de verdediging van de rechten en de waardigheid van het menselijk individu”.

Henri Antoine Grouès overleed op 22 januari 2007 in Parijs ten gevolge van een longontsteking.

Zijn levenswerk de Emmausstichting is uitgegroeid tot een stichting met meer dan 350 groepen in 42 landen.

Ter ere van zijn werk ontstond het Centre Abbé Pierre. Een ruim en mooi museum dat haar deuren opende op 22 januari 2012. In dit museum kunt u kennis maken met het werk, het leven en de nalatenschap van Abbé Pierre. Het museum is gevestigd in Steile, vlak bij Rouen. Hier heeft Abbé Pierre een aantal jaren van zijn leven doorgebracht.

Wilt u kennis maken met een van de grootste Fransen van de afgelopen eeuw, dan mag u een bezoek aan dit museum zeker niet overslaan.

Voor meer informatie: www.centre-abbe-pierre-emmaus.org