25 april – Heksenverbranding in La Haye-du-Puits.

La Haye-du-Puits is een kleine gemeente in La Manche en valt onder het arrondissement Coutances. Het stadje telt een kleine 2.000 inwoners en is eigenlijk van geen belang. Maar dat was niet altijd zo.

Ooit was het de zetel van een Normandische baronie. De stichting van de stad gaat terug tot in de middeleeuwen in de eerste helft van de 11^de eeuw. Torsten Haldup, die zich Richard liet noemen, was de heer van La Haye-du-Puits. Samen met zijn vrouw Emma was hij de opdrachtgever voor de bouw van de abdij van Lessay, vlak bij Coutances.

In het verleden werd de geschiedenis van de stad gekenmerkt door de verschrikkelijke heksenprocessen die hier plaats vonden.

Traditioneel is een heks, volgens het volksgeloof een persoon, vaak een vrouw, die in contact staat met boze machten. Daardoor zou een heks in staat zijn mensen en dieren te betoveren en schade te berokkenen. Soms ook zou een heks in staat zijn genezend te werken. Maar in het volksgeloof ligt de nadruk meestal op de kwaadaardigheid van een heks.

In de oudheid was er nauwelijks sprake van grootschalige vervolging van heksen. Maar onder invloed van de steeds groter worden invloed, uitgeoefend door de katholieke kerk, kwam de heksenvervolging in de 14^de eeuw goed op gang. In heel Europa begon men anders te denken over hekserij. Vanaf het begin van de 15^de eeuw ging men er van uit dat er sprake was van Diabolische Hekserij. Mensen die voor heks werden aangezien werden vanaf die tijd niet alleen meer vervolgd wegens schadelijke toverij. Vooral omdat werd aangenomen dat hun handelen tot stand kwam met de hulp van demonen. Zij zouden een pact met de duivel hebben gesloten. Dit pact zou zijn gesloten tijdens heksensabats.

Heksensabat

Het geloof dat heksen leden waren van een geheime duivelse sekte leverde de vereiste basis om tot grootschalige heksenvervolging, onder leiding van de katholieke inquisitie, over te gaan. Processen, martelingen, (met al dan niet gedwongen bekentenissen) leidden tot veroordelingen en executies die in heel Europa in de 16^de en 17^de eeuw hun hoogtepunt bereikten.

Op 25 april 1670 vond in La Haye-du-Puits de afloop van een van de laatste grote heksenprocessen plaats. De zaak begon een paar maanden eerder. En jonge, maar onnozele man zou als gevolg van hekserij aanvallen van razernij hebben gekregen. In een land waar heksen niet zelden voorkwamen groeide dit al snel uit tot een zaak van ongekende proporties. Er werden meer dan 200 mensen gearresteerd. De belangrijkste verdachten waren de abt Questier, zijn zus Charlotte le Vavaseur en Richard Baude, een atheïstische herder. Samen met hen werden 34 anderen veroordeeld tot de brandstapel.

Toenmalige gevangenis van La Haye-du-Puits

Omdat het hier voornamelijk ging om inwoners van La Haye-du-Puits kwam de bevolking tegen deze wrede vonnissen in opstand. Het verlies voor de stad zou te groot zijn. Ze gingen in beroep tegen de vonnissen bij de regering in Rouen. Maar deze stond bekend om zijn ernst en hardvochtigheid. Het vonnis werd bevestigd.

Door ene Colbert werd daarna de hulp van de koning ingeroepen. Aan Lodewijk XIV werd gevraagd in te grijpen en de executies te voorkomen. Lodewijk greep in en schreef een bevel dat de hoogte van de straf en de tijd waarop de executies zouden worden uitgevoerd verboden werden en zouden worden omgezet in verbanning.

De brief bereikte de stad Carantan op dezelfde dag waarop de veroordeelden hun straf zouden ondergaan. Vandaaruit werd hij per koerier vaan La Haye-du-Puits gebracht.

Voor de abt Questier kwam het koninklijk bevel te laat. Hij was een dag eerder in de gevangenis overleden als gevolg van zijn martelingen.

25 april 1672 staat in de boeken als de dag waarop executies van heksen in Frankrijk verboden werden. Er is een prachtig boek geschreven over deze donkere tijden in Frankrijk.